Showing posts with label Juan Bible. Show all posts
Showing posts with label Juan Bible. Show all posts

Henry and Calvin in Filipino



For those who have been following my project on the "Juan Bible," I finally got a response from the publishers. I can't continue translating the footnotes without infringing on the copyright of the owners. I've been expecting that answer from the start, but there's no harm in trying.

However, I am still determined to continue with my project. I may not be able to use the notes from the most recent Study Bibles, but I still have the classic works of early reformers which are now in the public domain. I am going to use John Calvin and Matthew Henry's commentaries for my project. Because the two works vary in their presentation of their notes, I'll be merging their ideas whenever necessary.

My desire to help the Filipino church remains. As such, I'll begin my humble attempt to translate Calvin and Henry's Bible commentaries for the benefit of Filipino pastors and workers in the provinces.

I know that the Filipino church was gifted with the English language, that's why it benefits from the numerous resources from our brothers in the English-speaking world. However, God has placed a desire in my heart to remember my Tagalog-speaking brothers and sisters who can benefit much from resources in their native language. I believe that this desire grew slowly from the missions trips I've joined in the Southern Luzon, a largely Tagalog-speaking area in the Philippines. I'll write more about this next time.

I myself come from the Northern Luzon, a place where Ilokano is the main language. Though I was educated in English, I figured that there are things that I understood most clearly in my native tongue. I believe that this project can also have the same effect. Because Filipino is the national language of the Philippines, I believe that resources in this language can greatly help in the maturity of the Philippine church. I'm offering all my work for the Glory of God and the advancement of His Kingdom!

Project: Juan Bible (Mark 1:4)


Marcos 1:4 

"At dumating nga sa ilang si Juan, na nagbabautismo at ngangangaral. Sinabi niya sa mga tao, 'Pagsisihan ninyo't talikuran ang inyong mga kasalanan at pabautismo kayo, upang kayo'y patawarin ng Diyos.'" 

At dumating nga sa ilang si Juan. Ang ebanghelyo ayon kay Marcos, kagaya ng kay Juan, ay walang kuwento tungkol sa kapanganakan ni Hesus. Nagsimula ito sa gawain ni Juan na Nagbabautismo. Maging si Pedro ay nagsimula kay Juan sa kaniyang pangangaral ng Ebanghelyo sa Gawa 10:37. Ang pangalang "Juan" ay nangangahulugang, "Magiliw o Mapagmahal ang Diyos." Karaniwan itong pangalan para sa mga Hudyo sa Bagong Tipan. Ito'y pangalang Griyego na ang katumbas sa Hebreo ay "Johanan" (cf. 2 Mga Hari 25:23; 1 Mga Cronica 3:15; Jer 40:8). Ibinigay ni Gabriel ang pangalang Juan kay Zacarias na kaniyang ama nang ito'y naglilingkod bilang pari sa templo (Lucas 1:13). Ang ina ni Juan na si Elisabet, supling din ni Abraham (Lucas 1:5), ay kamag-anak ni Maria na ina ni Hesus (Lucas 1:36). Si Juan ang huli sa mga propeta ng Lumang Tipan at ang napiling mensahero ng paparating na Kristo. Kay Juan nagsara ang kasaysayan at propesiya ng Lumang Tipan (Lucas 16:16) at sa kaniya rin nagsimula ang kasaysayan ng nasusulat patungkol kay Jesu-Cristo. Dahil dito'y hindi nagdalawang isip si Hesus na tawagin siyang "pinakadakilang taong" namuhay hanggang sa Kaniyang pagdating (Mat. 11:11) nagbabautismo. Naging kilala si Juan sa pagbabautismo ng mga taong lumalapit sa kaniya at nagsisisi sa kanilang mga kasalanan. Dahil dito ay tinawag siyang, "Juan ang Tagapagbautismo" o "Juan Bautista." ilang. Ito ang tigang at tuyong bahagi sa Kanluran ng "Dead Sea." pabautismo. Nangangaral si Juan ng bautismo ng pagsisisi. Ayon sa kaniya, kailangang may kalakip na pagsisisi sa buhay ng taong nagpapabautismo. Ang papabautismo ay resulta lamang ng tunay na pagsisisi (cf Mat. 3:7-8). Tanging ang Diyos ang nakakapagbigay ng tunay na pagsisisi (Gawa 11:18) Hindi bago ang pagpapabautismo para sa mga tagapakinig ni Juan. Alam nila ang tungkol sa pagpapabautismo ng mga Gentil na umaanib sa relihiyong Hudyo, subalit bago sa kanila ang katuruang maging ang mga supling ni Abraham (Hudyo) ay nangangailangang magsisi sa mga kasalanan at magpabautismo. Pagsisihan ninyo't talikuran. Nangangahulugan ito ng kusa o sadyang pagtalikod sa kasalanan at pagyakap sa buhay na matuwid. Ang pangangaral ni Juan ay kawangis ng mga turo ng mga naunang propeta (hal. Hos 3:4-5). Laging nagpapatwad ang Diyos kung may tunay na pagsisisi. Ang ritual ng pagbabautismo ay hindi nakakapag-hugas ng kasalanan. Sa halip, ito'y panlabas na larawan lamang ng pagsisising galing sa Diyos na nagaganap sa puso, at siyang nagkakaloob ng kapatawaran (cf. Lucas 24:47; Gawa 3:19; 5:31; 2 Cor. 7:10).

 ~*~
Sources:

Barker, Kenneth L., and Donald W. Burdick. Zondervan NIV study Bible: New International Version. Fully rev. ed. Grand Rapids, Mich.: Zondervan, 2002. Print.

MacArthur, John. The MacArthur Study Bible English Standard Version.. Wheaton, Ill.: Crossway Bibles, 2010. Print.
~*~

Writer's Note:

I've been playing with the idea of a Filipino version of the notes found in the Zondervan NIV and MacArthur ESV Study Bibles. In this small project, I'm putting the notes from the two together and translating them into Filipino. I'm experimenting with the Gospel of Mark so we'll see what happens.

I'm doing this because I want to help Filipinos who may not be fluent in English have available resources for the study of God's Word.

PS. I am also researching if this will infringe on the copyright of the publishers. I'll update you as soon as I find out.

Project: Juan Bible (Mark 1:2)


Mark 1:2

"Nagsimula ito noong matupad ang isinulat ni propeta Isaias,'Narito ang sugo ko na aking ipadadalang mauuna sa iyo;ihahanda niya ang iyong daraanan...'" 

 1:2 ...ni propeta Isaias. Ang mga sumunod na sipi ay nagmula sa Malakias 3:1 (v.2b) at Isaias 40:3 (v.3). Tanging si Propeta Isaias ang nabanggit sapagkat nangunguna ang kaniyang isinulat sa mga propesiya, batay sa ayos ng mga aklat sa Biblia ng mga Hebreo (Lumang Tipan ng kasalukuyang Biblia). Kailangang magsimula si Marcos sa Lumang Tipan upang masmaunawaan ng mambabasa ang ministeryo ni Hesus. Ang mga sinambit ni Isaias patungkol sa Diyos ay tumutukoy din kay Hesus, na Kaniyang Anak (v.1). Ang mga sipi ay tumutukoy sa isang sugo o mensahero, ang ilang o disyerto at ang Panginoon. Lahat ng mga ito'y napagtuunan sa vv. 4-5. Sugo. Si Juan na Nagbabautismo ang tinutukoy na sugo. Ipinakilala ang ministeryo ni Juan sa apat na Ebanghelyo gamit ang Isaias 40:3 (cf. Mat 3:3; Luk 3:4; Juan 1:23). Si Juan ang ipinangakong mensahero na isinugo upang ihanda ang lahat sa pagdating ng Mesias. Noong sinaunang panahon, nauuna ang sugo ng hari upang siguraduhing ligtas at katanggap-tanggap ang mga dadaanan niya. Ang sugo rin ang nagbibigay-alam sa mga tao ng pagdating ng hari. 

 ~*~
Sources:

Barker, Kenneth L., and Donald W. Burdick. Zondervan NIV study Bible: New International Version. Fully rev. ed. Grand Rapids, Mich.: Zondervan, 2002. Print.

MacArthur, John. The MacArthur Study Bible English Standard Version.. Wheaton, Ill.: Crossway Bibles, 2010. Print.
~*~

Writer's Note:

I've been playing with the idea of a Filipino version of the notes found in the Zondervan NIV and MacArthur ESV Study Bibles. In this small project, I'm putting the notes from the two together and translating them into Filipino. I'm experimenting with the Gospel of Mark so we'll see what happens.

I'm doing this because I want to help Filipinos who may not be fluent in English have available resources for the study of God's Word.

PS. I am also researching if this will infringe on the copyright of the publishers. I'll update you as soon as I find out
.

Project: Juan Bible (Mark 1:1)



Writer's Note:

I've been playing with the idea of a Filipino version of the notes found in the Zondervan NIV and MacArthur ESV Study Bibles. In this small project, I'm putting the notes from the two together and translating them into Filipino. I'm experimenting with the Gospel of Mark so we'll see what happens.

I'm doing this because I want to help Filipinos who may not be fluent in English have available resources for the study of God's Word.

PS. I am also researching if this will infringe on the copyright of the publishers. I'll update you as soon as I find out.

~*~
Mark 1:1

1 Ito ang Magandang Balita tungkol kay Jesu-Cristo, 
ang Anak ng Diyos.

1:1 Ito ang buod ng ebanghelyo (Magandang Balita) ayon kay Marcos. Ito ang Magandang Balita. Mainam na isalin bilang, “Ito ang panimula (Ἀρχὴ) ng Magandang Balita...” Kahalintulad ito ng pagbubukas ng Bibliya sa Genesis 1:1, at sa Juan 1:1, “Nang pasimula...” Magandang Balita (ebanghelyo). Nangangahulugan ding “Mabuting Balita o Kuwento.” Ito ang Mabuting Balita: Nagkaloob ang Diyos ng kaligtasan sa pamamagitan ng buhay, kamatayan at muling pagkabuhay ni Jesu-Cristo. Jesu-Cristo. Jesus (Hesus), ay Griyego ng Joshua (“Ang Diyos ang Kaligtasan”) na isang pangalang Hebreo. Ang Cristo (“Ang Napili”) ay salitang Griyego na katumbas ng salitang Mesias sa Hebreo. Jesus (Hesus) ang pangalan ng Panginoon nang Siya'y nagkatawang-tao (cf Mateo 1:21; Lukas 1:31). Cristo ang nagpapahayag ng Kaniyang katungkulan bilang tagapamuno ng Kaharian ng Diyos (Daniel 9:25-26). Anak ng Diyos. Nagpapakita ito ng pagka-Diyos ni Hesus, pati na rin ng Kaniyang malapit at natatanging relasyon sa Ama (cf. Mateo 3:11; 5:7; 9:7; 13:32; 15:39).

~*~
Sources:

Barker, Kenneth L., and Donald W. Burdick. Zondervan NIV study Bible: New International Version. Fully rev. ed. Grand Rapids, Mich.: Zondervan, 2002. Print.

MacArthur, John. The MacArthur Study Bible English Standard Version.. Wheaton, Ill.: Crossway Bibles, 2010. Print.

Mateo 2 Komentaryo

Kabanata 2


VV 1-8 Ang Paghahanap ng mga Mago sa Kristo
Ang taong malayo sa mga kaparaanan ng grasya ay malimit pinakamasikap sa paghahanap ng mga ito. Dahil dito, siya ri'y ganap na natututo tungkol kay Kristo at sa Kaniyang kaligtasan. Subalit, hindi ang pagkamausisa niya o ang karunungan ng mundo ang umaakay sa tao palapit sa Diyos. Kailangan nating matuto ng tungkol kay Kristo sa tulong ng Kaniyang Salita na ilaw sa kadiliman, at sa katuruan ng Banal na Espiritu. Sa makatuwid buhay na ang pagsamba sa Diyos para sa mga taong pinagkalooban ng kinang ng Kaniyang bituin upang makilala nila ng lubos si Kristo.

Matanda na si Herodes nang dumalaw ang mga Mago mula sa kanluran. Magkagayon man at kahit na hindi siya nag-aalala para sa tagapagmana, at malamang ay di na abutan ang karampatang gulang ng sanggol upang maging bagong hari ay nangamba siya't kinatakutan ang isang karibal.

Hindi niya naintindihan na kahariang espirituwal ang pamumunuan ng Tagapagligtas. Si Herodes ay halimbawa ng patay na pananampalatayang  dapat nating iwasan! Ang isang tao ay maaaring mahimok ng maraming katotohanan ngunit kasuklaman lahat ng ito, dahil tinitignan niyang hadlang sa kaniyang mga ambisyon o sa makasalanang pamumuhay.

Magdadala lamang ng pangamba ang patay na pananampalatayang iyon na karunungan lang ng mundo. Dahil sa kalikuang ito'y lalo niyang nanaising puksain ang katotohanan at ang gawain ng Diyos! Subalit isang hangal ang maniniwalang maaari siyang magtagumpay laban sa Panginoon!

VV 9-12 Ang Pagsamba ng mga Mago kay Hesus
Anong kagalakan ang nadama ng mga Mago nang mamasdan nila ang bituin ng Diyos! Maiintindihan lamang ito ng mga taong inampon ng Banal na Espiritu upang maging mga anak ng Diyos pagkatapos ng mahaba't mapanglaw na mga gabi ng tukso at pagiisa sa ilalim ng espiritung mapang-alipin.

Maaari nating isiping sila'y nangabigo nang makitang isang kulungan ng hayop ang palasyo ng Hari, kasama lamang ang kaniyang mahirap na ina. Subalit ang mga mago ay hindi nataranta o inisip man lang na nagkamali ng napuntahan, bagkus ay inialay nila ang kanilang mga dalang regalo sa sanggol na siyang pinakahahanap-hanap nilang Hari.

Ang mapagkumbabang taga-usisa ni Kristo ay hindi matitisod kung matagpuan siya at Kaniyang mga tagasunod sa isang kubling kubo pagkatapos ng bigong paghahanap sa mga palasyo at matataong siyudad.

Lubos mo bang hinahanap si Kristo? Nais mo ba Siyang sambahin? O iniisip mo bang wala kang maipagkakaloob sapagkat isa ka lang hamak at hangal na nilalang? Wala ba?! Hindi ba meron kang puso? Kahit ito'y hindi karapat-dapat sa Kaniya, maitim, matigas at karimarimarim, ibigay mo ito at humanda kang magpagamit at magpasakop sa Hari ayon sa Kaniyang naisin! Kukunin Niya ang pusong iyon, gagawing mas mabuti at hinding hindi ka magsisi na ibinigay mo sa panimula pa lang. Gagawin Niyang kawangis ng Kaniyang puso ang iyong puso, ibibigay ang Kaniyang sarili sa iyo, kasabay ng pagbibigay mo ng iyong sarili sa Kaniya sa habang panahon.

Ginto, insenso at pabangong mira ang ipinagkaloob ng mga mago kay Hesus. Kalooban ng Diyos ang mga regalong ito na napapanahong magbigay kaginhawaan sa nakahahabag na kalagayan nina Maria sa kuwadra. Tunay ngang alam ng ating Ama sa Langit ang ating mga pangangailangan. Gumagamit siya ng mga tao upang magsilbi sa nangangailan, kahit na galing pa sila sa malayong silangan.

VV 13-15 Ang Pagtakas Patungong Egipto
Mahabang panahong inalipin ng Egipto ang Israel. Maliban dito, naging malupit ang Egipto sa mga sanggol ng Hebreo, subalit ito ang itinakdang kanlungan para sa banal na sanggol na si Hesus. Kung kalooban ng Diyos, kaya Niyang gamitin maging ang pinakamasamang bagay para sa pinakamabuting tungkulin.

Ang mga naganap ay pagsubok sa pananampalataya nina Maria at Jose na kanila namang napagtagumpayan. Kung ang ating mga anak ay maharap man sa panganib, ating alalahanin ang mga pinagdaanan ni Hesus bilang isang sanggol.

VV 16-18 Pagpapapatay sa mga Sanggol
Ipinapatay ni Herodes ang mga sanggol at batang lalaki hindi lamang sa Bethlehem kundi pati sa mga karatig bayan at siyudad. Galit na walang humpay kasama ng pang-aabuso ng kapangyarihan ang nagdulot ng labis na kasamaan.

Ang pangyayaring ito ay hindi pruweba ng kasamaan ng Diyos. Sa makatuwid, pagkapanganak pa lang sa ati'y wala na tayong karapatang mabuhay dahil hinihingi ng hustisya ng Diyos ang ating kamatayan bilang kabayaran sa kasalanan (Rom. 6:23a). Ang pagkakasakit at kamatayan ng mga maliliit na bata ay tanda ng orihinal na kasalanan, subalit ang pagpatay sa kanila ay kamatayan bilang mga martir. Tunay ngang napakaagang nagsimula ng pag-uusig kay Kristo at sa Kaniyang Kaharian!

Inakala ni Herodes na napigilan na niya ang mga propesiya ng Lumang Tipan, pero sa kabila ng kaniyang katusuhan at kalupitan ay nangingibabaw pa rin ang kalooban ng Panginoon.

VV 19-23 Ang Kamatayan ni Herodes at Pagpunta sa Nazareth
Maaaring maging kanlungan pansamantala ang Egipto subalit hindi tirahan. Isinugo ang Kristo sa mga nawawalang tupa ng Israel kaya dapat Siyang bumalik as kanila. Madalas nating tignan ang mundo bilang ating Egipto. Isa itong lugar para sa mga inalipin at ipinatapon. Sa kabilang dako'y pinagmamasdan natin ang langit na parang Canaan, ang ating tahanan at lugar ng kapahingaan. Kung tayo'y tawagin patungo roon, bumangon tayo't magmadali katulad ni Jose nang tawagin siya palabas ng Egipto.

Ang kaniyang pamilya ay dapat manirahan sa Galilea, sa Nazareth. Pangit ang reputasyon ng Nazareth at isa ito sa ginamit upang pagbintangang erehe si Hesus. Saan man tayo itakda ng Diyos manirahan, dapat natin itong tanggapin kasama ng lahat ng kasiraan, katulad ng pagtanggap ni Hesus. At ating alalahaning may karangalang naghihintay sa lahat ng tinawag sa Kaniyang Pangalan! Kung tayo'y magdusa kasama ni Hesus, luluwalhatiin Niya rin tayo kasama Niya.

~*~
Hinango mula sa:
http://www.biblestudytools.com/commentaries/matthew-henry-concise/matthew/2.html

Mateo 1 Komentaryo


Kabanata 1


Si Mateo na kilala ring Levi ay isang publikano at taga-kolekta ng buwis sa ilalim ng Pamahalaang Romano sa Capernaum. Ang  kaniyang Ebanghelyo ay isinulat unang-una na para sa mga Judio. Dahil itinuturing nilang malakas na ebidensya ang katuparan ng mga  propesiya ay binigyang pokus ito ni Mateo sa kaniyang libro.

Namili siya ng mga katuruan at pangyayari sa kasaysayan ng Panginoong Hesus upang bigyang kalinawan ang kasalanan sa buhay ng mga Judio; upang alisin ang maling pag-aabang sa isang makamundong kaharian; mabuo ang kababaang-loob; upang turuan sila ng espiritwal na katangian at saklaw ng ebanghelyo; at upang ihanda ang mga Judio sa pagtanggap ng mga Gentil sa Simbahan.

Ang mga ninuno ni Hesus (1-17) Ang pagpapakita ng isang anghel kay Jose (18-25)

VV 1-17 May dahilan si Mateo sa paglalagay ng mga ninuno ni Hesus sa pagbubukas ng kaniyang Ebanghelyo. Isa itong patunay na ang Panginoong Hesus ay nanggaling sa bayan at pamilya kung saan inaasahang magmumula ang Tagapagligtas. Isa rin itong patunay na namuhay nga bilang tao si Hesus. Siya'y ipinanganak at may pinagmulang lahi.

Ang pangakong basbas o grasya ay ibinigay kay Abraham at sa kaniyang supling; samantalang, dominyon naman ang ipinangako kay David at sa kaniyang supling. Ipinangako kina Abraham at David na manggagaling sa kanilang lahi ang Kristo (Gen. 12:3; Gen. 22:18; 2 Sam. 7:12; Ps. 89:3). Dahil dito, maliban na si Hesus ay nanggaling sa lahi nilang dalawa ay hindi Niya matutupad ang propesiya tungkol sa Tagapagligtas. Hindi Siya maaaring maging ang Mesyas. Subalit napatunayang nanggaling si Hesus sa lahi nina Abraham at David sa paggamit ni Mateo ng kilalang talaangkanan.

Nang ang Anak ng Diyos ay piniling magkatawang-tao, Kaniyang niyakap ang buo nating katauhan, malapit maging sa ating kahabag-habag na kalagayan; subalit nanatili Siyang perpekto at walang kasalanan. Sa pagbabasa natin ng mga ninuno ni Hesus, ating alalahanin ang pagpapakababa ng maluwalhating Panginoon para lamang iligtas ang sangkatauhan.

VV 18-25 Ating masdan ang mga kaganapan sa pagpasok ng Anak ng Diyos sa mababa nating mundo, hanggang sa matutunan nating talikurang ang mga makamundong karangalan kapalit ng debosyon at kabanalan. Ang hiwaga ng pagiging tao ng Kristo ay dapat pakamahalin hindi lamang usisain.

Ginusto ng Diyos na taglayin ni Kristo ang katangiang  tao, maliban sa kasalanan na siyang dumungis sa lahi ni Adan. Inyong pakaintindihin na ang ang mapag isip hindi ang walang isip ang gagabayan ng Diyos. Ang Kaniyang gabay ay dumarating sa oras ng kawalan at kababaang-loob ng tao. Ito ay dahil ganap na kagalakan ang kaloob ng ginhawa ng Diyos sa mga taong naguguluhan.

Sinabihan si Jose ng isang anghel na ipanganganak ni Maria ang Tagapagligtas ng sanlibutan. Pangangalanan niya itong Hesus, ang Tagapagligtas. Ang pangalang Hesus ay ang katumbas sa Griyego ng Josue na pangalang Hebreo. Ang Hesus ay nangangahulugang, "Ang Diyos ay Kaligtasan."

Malinaw ang dahilan ng pagpapangalan. Ang mga tutubusin ni Kristo ay maliligtas mula sa kanilang mga kasalanan; mula sa parusa nito sa pamamagitan ng Kaniyang kamatayan, at sa kapangyarihan nito sa tulong ng Espiritu ng Grasya. Sa pagliligtas ni Hesus ay pinalalaya Niya ang mga hinirang mula sa poot ng Diyos, sumpa ng kasalanan at kahirapang espiritwal dito at sa walang hanggan.

Naparito ang Anak ng Diyos upang iligtas ang Kaniyang mga hinirang mula sa kanilang mga kasalanan. Sa makatuwid, tinubos Niya sila mula sa mga makasalanan patungo sa Kaniyang sarili na walang kasalanan.

Tinupad nga ni Jose ang iniutos ng anghel nang maagap at may kagalakan. Pinagkatiwalaan niya ang Diyos kahit na mahirap maunawaan. Ang kaniyang halimbawa ay nararapat nating tularan sa pagsasabuhay natin ng Salita ng Diyos. Siguraduhin nating pagkatiwalaan ang Diyos, lalo na sa malalaking desisyon ng buhay, dahil ang Kaniyang direksyon ay siguradong ligtas at may kagalakan.


~*~
Hinango mula sa:
http://www.biblestudytools.com/commentaries/matthew-henry-concise/matthew/1.html
Next